Gelijke kansen op de arbeidsmarkt zijn niet voor iedereen vanzelfsprekend. Uit onderzoek blijkt dat arbeidsmarktdiscriminatie, zowel bewust als onbewust, structureel voorkomt. De regering heeft al geruime tijd de intentie om hier iets aan te doen. Een belangrijk onderdeel van de voorgestelde maatregelen is het wetsvoorstel Wet toezicht gelijke kansen bij weving en selectie. Dit wetsvoorstel beoogt, in aanvulling op al bestaande gelijke behandelingswetgeving, discriminatie op de arbeidsmarkt te voorkomen, waardoor iedereen een gelijke kans heeft in het zoeken (en behouden) van een baan.
Op 14 maart 2023 stemde de Tweede Kamer in met het wetsvoorstel. Het voorstel ligt momenteel bij de Eerste Kamer.
Wat houdt het wetsvoorstel precies in?
Het beginsel van gelijke behandeling is op meer plekken in de Nederlandse wetgeving vastgelegd, onder meer in artikel 1 van de Grondwet en in de gelijke behandelingswetten. Mensen die discriminatie ervaren kunnen terecht bij het College voor de Rechten van de Mens, de Nationale ombudsman, en uiteindelijk de civiele rechter om daarover een oordeel te krijgen. Het wetsvoorstel wil in aanvulling daarop gelijke kansen voor iedereen bij werving en selectie bevorderen en vraagt van werkgevers en intermediairs hiervoor een werkwijze op te stellen die discriminatie voorkomt.
Wat houdt de werkwijze in?
Het voorstel ziet op de invoering van de verplichting voor werkgevers en intermediairs om over een werkwijze te beschikken die is gericht op voorkoming van discriminatie in het proces van werving en selectie. Dit dwingt werkgevers actief na te denken over arbeidsmarktdiscriminatie. De wet stelt een aantal voorwaarden aan de werkwijze. Uit de werkwijze moet blijken dat de werving- en selectieprocedure: (i) is gebaseerd op voor de functie relevante functie-eisen, (ii) inzichtelijk en controleerbaar is, en (iii) systematisch is ingericht.
Verder dient de werkgever de werknemers die inhoudelijk betrokken zijn bij de werving en selectie, te informeren over de risico’s op arbeidsmarktdiscriminatie en over de maatregelen die erop zijn gericht dit te voorkomen.
Werkgevers met 25 of meer werknemers zijn verplicht om de werkwijze schriftelijk vast te leggen en regelmatig te evalueren.
Vergewisplicht en meldplicht
Werkgevers zijn verantwoordelijk voor het wervings- en selectieproces, ook als zij dit (deels) uitbesteden aan externe partijen. Het is hun verantwoordelijkheid om ervoor te zorgen dat deze partijen een werkwijze hanteren die discriminatie voorkomt. Daarnaast moeten werkgevers ervoor zorgen dat geautomatiseerde systemen die zij gebruiken geen arbeidsmarktdiscriminatie veroorzaken.
Er wordt tevens een meldplicht ingesteld voor intermediairs in geval van discriminerende verzoeken van werkgevers. Zij moeten een procedure hebben om hiermee om te gaan. Als het verzoek zelfs na het volgen van de procedure nog steeds tot (vermoedelijke) arbeidsmarktdiscriminatie leidt, moet dit door de intermediairs gemeld worden bij de Nederlandse Arbeidsinspectie.
Toezicht en handhaving
De Nederlandse Arbeidsinspectie zal toezicht houden op de naleving van deze nieuwe wet wanneer deze in werking treedt. Als er tekortkomingen worden geconstateerd, krijgen werkgevers en intermediairs in eerste instantie de kans om dit te herstellen voordat er maatregelen worden genomen. Indien er daarna nog niet aan de eisen wordt voldaan, kan een bestuurlijke boete worden opgelegd.
De exacte datum van inwerkingtreding van de wet is nog niet bekend, maar naar verwachting zal dit medio 2024 zijn. We houden je uiteraard op de hoogte van de ontwikkelingen.
