Het einde van het jaar nadert alweer en misschien heb jij dit jaar jouw vakantie vanwege alle coronamaatregelen wel uitgesteld. In dat geval zou het zo kunnen zijn dat je het jaar eindigt met een flink overschot aan vakantiedagen en vraag je je misschien af of het mogelijk is om daar iets mee te doen. In dit artikel gaan we in op de vraag op welk moment vakantiedagen kunnen worden uitbetaald en wat in dat geval dan de waarde is van een vakantiedag.
Uitkeren vakantiedagen
Mocht je inderdaad het jaar eindigen met een overschot aan vakantiedagen, dan is het allereerst goed te weten dat tijdens het dienstverband alleen de zogeheten bovenwettelijke vakantiedagen mogen worden uitbetaald. Bij een fulltime dienstverband heb je vier weken wettelijke vakantiedagen; alle dagen daarboven zijn bovenwettelijk.
De wettelijke vakantiedagen mogen dus niet tijdens maar alleen na beëindiging van het dienstverband worden uitbetaald. Houd er als je nog veel wettelijke vakantiedagen hebt rekening mee dat deze dagen zes maanden na het jaar waarin ze zijn opgebouwd vervallen. Misschien een extra prikkel om ondanks alle reisbeperkingen toch nog maar een vakantie thuis in te plannen om te voorkomen dat deze dagen volgend jaar vervallen?
De waarde van een vakantiedag
Heb je nog veel bovenwettelijke vakantiedagen en wil je die laten uitkeren, of eindigt jouw dienstverband binnenkort en wil je het hele resterende verlofsaldo laten uitkeren, dan geldt dat er voor wat betreft de waarde van een vakantiedag geen onderscheid wordt gemaakt tussen een wettelijke of een bovenwettelijke vakantiedag.
Uitgangspunt is dat een werknemer tijdens vakantie, en dus ook in de situatie wanneer de dagen worden uitbetaald, het ‘gebruikelijke’ loon of een daaraan gelijk gestelde vergoeding moet ontvangen. Je mag als je een vakantiedag laat uitbetalen dus niet in een economisch nadeligere positie komen te verkeren dan wanneer je die dag zou hebben gewerkt. Wat betekent dit nou concreet?
Het gebruikelijke loon
Allereerst rijst natuurlijk de vraag wat hoort tot het gebruikelijke loon? Tot het gebruikelijke loon behoort in ieder geval het vaste salaris, vermeerderd met de vakantietoeslag en een eventuele vaste eindejaarsuitkering of 13e maand. Wat verder tot het gebruikelijke loon behoort is een vraag die de afgelopen jaren tot veel procedures heeft geleid. Uit al deze uitspraken kan de regel worden afgeleid dat de looncomponenten mee moeten worden genomen voor zover deze ‘intrinsiek’ samenhangen met de werkzaamheden van de werknemer. Echt zuivere kostenvergoedingen, zoals een reiskostenvergoeding of een onkostenvergoeding, worden niet gerekend tot het vakantieloon. Deze vergoedingen hangen namelijk niet intrinsiek samen met de werkzaamheden maar zijn louter bedoeld als vergoeding van gemaakte onkosten.
Welke looncomponenten tellen mee?
Maar wat hangt dan wel intrinsiek samen met de werkzaamheden? Inmiddels is, ook weer na verschillende procedures, duidelijk dat onregelmatigheidstoeslag (ORT) en een avond-, nacht-, weekendtoeslag (ANWT) intrinsiek samenhangt met de uitvoering van de taken van de werknemer en deze toeslagen behoren tot het vakantieloon. Hetzelfde geldt voor ploegen- of consignatietoeslagen, structurele operationele toeslagen en structurele overwerkvergoedingen.
Ook ten aanzien van variabele beloningen zoals een bonus die (mede) afhankelijk is van de prestaties van de werknemer is door de rechter geoordeeld dat deze beloning mee moet tellen bij de berekening van het vakantieloon. En een winstdeling die afhankelijk is van het ondernemingsresultaat, en dus niet van de prestaties van de werknemer, wordt ook gerekend tot het vakantieloon wanneer deze zou worden uitbetaald als er werkzaamheden worden verricht.
Voor wat betreft de referteperiode in de situatie dat het om wisselende bedragen gaat is de rechtspraak niet heel eenduidig. Een termijn van drie jaar is wat ons betreft in beginsel het meest gangbaar omdat deze termijn ook aansluit bij de berekening van de variabele beloning bij de transitievergoeding.
Welke loon componenten tellen niet mee?
Er zijn ook een aantal vergoedingen die niet worden meegenomen bij de bepaling van de waarde van een vakantiedag. Hoewel de lagere rechtspraak hierover eerder een ander oordeel velde, heeft het Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden in 2018 geoordeeld dat het werkgeversdeel voor de pensioenpremie niet behoort tot het vakantieloon. Het Hof oordeelde dat het geen aanspraak van de werknemer is als de tegenprestatie voor de arbeid, ook niet tijdens een periode waarin werkzaamheden worden verricht, omdat de betaling van de pensioenpremie wordt gedaan aan pensioenfonds en niet aan de werknemer.
Ook ten aanzien van een vergoeding voor een leaseauto is door het Hof geoordeeld dat deze niet mee hoeft te worden genomen bij de waardering van de waarde van een vakantiedag. Een uitspraak waarover overigens, net zoals over het werkgeversdeel voor de pensioenpremie, ook wel anders wordt gedacht. Wij sluiten dus niet helemaal uit dat het laatste woord hierover nog niet is gezegd. Voor nu geldt op basis van de huidige jurisprudentie echter dat zowel het werkgeversdeel voor de pensioenpremie als een vergoeding voor een leaseauto niet mee worden genomen bij de berekening van de waarde van een vakantiedag.
De waarde van een vakantiedag tijdens ziekte
Tijdens ziekte bouwen werknemers ook gewoon vakantie op en kunnen zij dus, uiteraard na toestemming van de werkgever, vakantie opnemen met behoud van het gebruikelijke loon. De waarde van een vakantiedag wordt ook tijdens ziekte berekend in lijn met hetgeen wij hiervoor hebben aangeven. In de situatie waarin een werknemer vanwege ziekte 70% van het loon ontvangt, of wanneer er sprake is van een zogeheten ‘slapend dienstverband’ en helemaal geen loon meer wordt ontvangen, heeft een werknemer zowel bij het opnemen als bij de uitbetaling van nog resterende vakantiedagen recht op een vergoeding van 100% van het gebruikelijke loon dat op de hiervoor beschreven wijze moet worden berekend.
Conclusie
Het loont om bij het uitkeren van vakantiedagen, of dit nou is tijdens het dienstverband of na beëindiging daarvan, goed te kijken of de waarde van deze dagen op de juiste wijze is berekend.
Zijn er vragen over het voorgaande of twijfel je over de waardering van jouw vakantiedagen, aarzel niet om contact met ons op te nemen!
