Volgens de Rijksoverheid staan er momenteel meer dan 60.000 vluchtelingen uit Oekraïne in Nederland ingeschreven. De verwachting is dat dit aantal de komende tijd verder zal stijgen. In dit artikel gaan wij in op de mogelijkheid voor werkgevers om vluchtelingen uit Oekraïne in Nederland in dienst te nemen.
Werknemers van binnen de Europese Unie, Liechtenstein, Noorwegen, IJsland en Zwitserland mogen in Nederland werken zonder werkvergunning. Voor werknemers buiten dit gebied is normaal gesproken een werkvergunning nodig. Oekraïne is momenteel (nog) geen lidstaat van de Europese Unie. Voor asielzoekers gelden normaal gesproken strikte voorwaarden om in Nederland te mogen werken.
Vluchtelingen uit Oekraïne kunnen tijdelijke bescherming krijgen in Nederland door de Richtlijn Tijdelijke bescherming van de Europese Unie (de “richtlijn”). Deze richtlijn geeft in Nederland onder meer recht op opvang en medische zorg. Vluchtelingen uit Oekraïne vallen onder deze richtlijn indien:
- de vluchteling de Oekraïense nationaliteit heeft én: (1) na 26 november 2021 uit Oekraïne is gereisd of (2) voor 27 november 2021 uit Oekraïne is gereisd en al een verblijfsvergunning of asiel in Nederland heeft aangevraagd;
- de vluchteling niet de Oekraïense nationaliteit heeft, maar: (1) op 23 februari een geldige Oekraïense verblijfsvergunning had of (2) door Oekraïne op 23 februari 2022 erkend was als vluchteling.
- de vluchteling in Oekraïne woonde als gezinslid van iemand die onder de richtlijn valt. De vluchteling is: (1) een partner met een duurzame relatie, (2) een kind jonger dan 18 jaar, (3) een familielid dat samenwoonde met het gezien dat (grotendeels) afhankelijk is van dit gezin.
Iedereen die onder de richtlijn valt, mag in Nederland werken zonder een tewerkstellingsvergunning. Dat betekent dat een werkgever geen werkvergunning voor deze vluchtelingen hoeft aan te vragen om ze in dienst te nemen. Deze vrijstelling van de tewerkstellingsvergunning geldt alleen voor werknemers die werken in loondienst en is geldig van 1 april 2022 tot en met 4 maart 2023. Een werkgever dient dus een arbeidsovereenkomst te sluiten met de vluchteling. Ook mag iedereen die onder de richtlijn valt vrijwilligerswerk doen zonder een tewerkstellingsvergunning. De vrijstelling van de tewerkstellingsvergunning geldt niet voor vluchtelingen uit Oekraïne die werkzaam willen zijn als ZZP’er.
Werkgevers die een vluchteling uit Oekraïne in dienst nemen, dienen dat te melden bij het UWV. De werknemer kan 2 werkdagen nadat de melding is gedaan starten met werken. Het formulier waarmee werkgevers de meldingen dienen te doen, vindt u hier. Om te kunnen werken heeft een vluchteling uit Oekraïne het volgende nodig:
- een Burgerservicenummer (BSN). Deze kan worden verkregen bij het inschrijven bij de gemeente.
- een bewijs van verblijf. Tot 1 september 2022 is een bewijs van verblijf niet verplicht. Vluchtelingen hebben een Oekraïens paspoort/identiteitsbewijs of een bewijs van de Oekraïense ambassade nodig.
Verder is het van belang dat werknemers uit Oekraïne dezelfde rechten hebben als Nederlandse werknemers. Dit geldt onder meer voor het recht op vakantiedagen, pauzes, een veilige werkplek en het minimumloon. Indien er sprake is van een cao, dan gelden de afspraken uit deze cao ook voor de vluchtelingen uit Oekraïne.
