Eerder schreven wij over de zorgplicht van werkgevers in combinatie met het verzoek aan de werknemer om op kantoor te komen werken gedurende het thuiswerkadvies van de overheid. Dit artikel kan hier worden gevonden. Een hot topic in het verlengde daarvan is de vraag of werkgevers alleen gevaccineerde werknemers mogen toelaten op de werkvloer. Een worsteling tussen de zorgplicht van de werkgever vs. privacy / lichamelijke integriteit van de werknemer. Wie gaat deze worsteling winnen?
Laten we voorop stellen dat helaas ook hier het antwoord nog niet zwart/wit is. Er ligt een belangrijke taak bij de overheid, gerechtelijke instanties en wellicht de privacy autoriteit om duidelijkheid te geven over welk belang zwaarder weegt. Wij staan stil bij de verschillende standpunten en belangen op dit vlak.
Juridisch: veilige werkomgeving
Om te beginnen is vanuit juridisch en wetenschappelijk oogpunt de gedachte dat een vaccinatieplicht vanuit de werkgever alleen mogelijk is wanneer de werkgever een zwaarwegende reden heeft. Deze lat ligt hoog. Angst voor verspreiding van het coronavirus is niet belangrijk genoeg. Ook de wens van werknemers om alleen met gevaccineerde collega’s te werken is dat niet. Als voorbeeld voor voldoende zwaarwegend wordt genoemd: een zorginstelling waar werknemers binnen 1,5 meter werken met mensen waarbij het dragen van een mondkapje niet mogelijk is. Een unieke situatie.
Kern is dat een werkgever een veilige werkomgeving moet waarborgen voor werknemers. Daar zijn inmiddels allemaal richtlijnen voor (zie onder meer ons eerdere artikel). Het toelaten van alleen gevaccineerde werknemers wordt vooralsnog niet als een toegestane regel gezien. Voorlopig moet er dus worden bekeken of op een andere manier de veilige werkomgeving kan worden gewaarborgd.
Er is nog geen jurisprudentie op dit vlak in Nederland. Het Gerecht van Curaçao heeft wel een interessante uitspraak gedaan: een ontslag op staande voet van een werknemer die vaccinatie had geweigerd, werd vernietigd.
Werknemers: privacy en lichamelijke integriteit
Vakbonden waarschuwen ervoor dat werkgever niet (in)direct werknemers kunnen en mogen verplichten tot vaccinatie en/of informatie daarover. Zij spreken in dat geval van indirecte dwang. Werknemers kunnen en mogen niet worden verplicht tot vaccinatie. Beter gezegd, werkgevers mogen niet eens vragen of een werknemer wel of niet is gevaccineerd. Dit is in strijd met de privacy en het grondrecht lichamelijke integriteit.
Werkgevers: veiligheid en werkbaarheid
Inmiddels is er wel een aantal werkgevers die alleen gevaccineerde werknemers op kantoor (willen) toelaten. Een niet onbegrijpelijk gedachte vanuit de zorgplicht van een werkgever. Een dergelijke maatregel zou immers kunnen bijdragen aan de veiligheid van op de werkvloer. Bovendien kan er op de werkvloer frictie ontstaan wanneer gevaccineerde werknemers met niet gevaccineerde werknemers moeten samenwerken. Zeker als de gevaccineerde werknemer een belangrijke reden heeft (gehad) voor vaccinatie, bijvoorbeeld omdat de werknemer (of zijn naasten) extra kwetsbaar zijn. Lastige dilemma’s, waar helaas nog niet voldoende duidelijkheid over bestaat.
Wie niet waagt..
Leaseplan durft het aan en vraagt aan werknemers die terug willen komen op kantoor om zich te laten vaccineren. Er is daarbij geen verplichting om op kantoor te komen en er zal geen controle plaatsvinden op daadwerkelijke vaccinatie (omdat dit niet mag).
De maatregel van Leaseplan heeft veel reacties opgeroepen, zowel van voorstanders als (felle) tegenstanders. Hopelijk zorgt deze maatregel er voor dat er niet alleen een scherpe discussie plaatsvindt tussen voor- en tegenstanders, maar dat er ook daadwerkelijk binnen afzienbare tijd duidelijkheid komt vanuit de overheid en gerechtelijke instanties. Want alleen dan weten werkgevers wat zij wel en niet mogen verlangen op het gebied van vaccinatie op de werkvloer.
Tot die tijd moeten we het doen met diverse standpunten en algemene richtlijnen in het kader van een veilige werkomgeving zolang het coronavirus actief is.
Neem vooral contact met ons op als je wilt sparren over dit topic.
