De stageovereenkomst kan een arbeidsovereenkomst zijn. Dat hoeft niet.
De stageovereenkomst is niet wettelijk geregeld. Wel heeft de overeenkomst een aantal kenmerken van een arbeidsovereenkomst, waardoor de stageovereenkomst soms (onbedoeld) van kleur verschiet en als een arbeidsovereenkomst wordt gezien. Dit kan grote gevolgen hebben voor de stagiair/werknemer en de stageverlener /werkgever, omdat dan het arbeidsrecht van toepassing is.
In een stageovereenkomst willen partijen in ieder geval het volgende afspreken (en dat kan!):
• de duur van de stage;
• de stagewerkzaamheden die de stagiair gaat uitvoeren met als doel eigen kennis en vaardigheden uit te breiden en werkervaring op te doen;
• een eventuele stagevergoeding ter hoogte van de onkosten;
• verlof en verzuim;
• beëindiging van de stage.
Soms komen ook onderwerpen als: gezagsverhouding, loon en productieve arbeid aan de orde. In die gevallen is het oppassen. Want hoewel partijen een stageovereenkomst denken aan te gaan – en deze ook zo bestempelen – kan op basis van de feitelijke uitvoering de overeenkomst toch worden beschouwd als een arbeidsovereenkomst.
– Bij een arbeidsovereenkomst is sprake van een gezagsverhouding tussen werknemer en werkgever. De werknemer is immers in dienst van de werkgever en die werkgever is bevoegd om aanwijzingen te geven. Bij een stageovereenkomst is dit niet het geval. De stagiair heeft vaak een opdracht in het kader van zijn opleiding die tijdens de stage moet worden uitgevoerd. De uitvoering van die opdracht en het leerelement staat voorop. Wel kan er een bepaalde gezagsverhouding tussen de stagiair en de stageverlener bestaan doordat de stageverlener bepaalde (werk)instructies kan geven.
– De werknemer ontvangt als tegenprestatie voor de arbeid loon. De stagiair ontvangt in beginsel geen loon, maar (1) niets; of (2) een (onkosten)vergoeding. Als de aan de stagiair betaalde vergoeding bepaalde elementen van loon heeft, door bijvoorbeeld de omvang van de vergoeding, inhouding premies en heffingen en/of door doorbetaling bij ziekte/vakantie, kan de vergoeding als loon worden gezien. De betaling van loon is vervolgens weer een indicatie voor het bestaan van een arbeidsovereenkomst.
– De werknemer verricht productieve arbeid in het belang van de werkgever. Dit is anders bij de stagiair, die als hoofddoel heeft om de opleiding te voltooien. Er is namelijk geen sprake van productieve arbeid indien de arbeid primair wordt verricht ten behoeve van het uitbreiden van de eigen kennis en ervaring. Daarnaast geldt dat het bedrijf daadwerkelijk profijt moet hebben van de arbeid om van productieve arbeid te kunnen spreken. Hier mogen de kosten die gemoeid zijn met de begeleiding van worden afgetrokken. Dit wordt ook wel het ‘leerelement’ en ‘profijtelement’ genoemd. Als uitgangspunt geldt dat het feit dat de arbeid enige productieve waarde heeft niet direct maakt dat het leerelement niet overheersend kan zijn. Dit omdat er vrijwel altijd sprake is van enig profijt bij de door de stagiair verrichte arbeid. De exacte verhouding tussen het ‘leerelement’ enerzijds en het ‘profijtelement’ anderzijds is lastig vast te stellen en het zal steeds aankomen op een afweging van alle omstandigheden van het geval.
De stageovereenkomst moet in ieder geval voldoen een de volgende vereisten:
• er is er een duidelijke koppeling tussen de arbeid en de opleiding;
• er zijn duidelijk geformuleerde leerdoelen;
• er is sprake van structurele begeleiding;
• de arbeid is voor het bedrijf van ondergeschikt belang;
• (doorgaans) geen zelfstandige uitvoering van werkzaamheden; en
• de stagiair wordt niet op dezelfde wijze ingeroosterd als werknemers.
Tip!
Een tip is om een ontbindende voorwaarde op te nemen in de overeenkomst op basis waarvan de overeenkomst van rechtswege eindigt zodra de leerling ‘uitgeleerd’ is.
